In ontwikkeling: de automatische routeplanner

28 juli 2022 om 12:50

In de Waterkaarten app vindt u de inmiddels veelgebruikte routeplanner, in zowel een handmatige als automatische uitvoering. Met behulp van de automatische routeplanner kunt u de app eenvoudig een route van A naar B voor u laten plannen. Hoe gaat de ontwikkeling van deze routeplanner in zijn werk en hoe pakken wij de uitdagingen die daarbij komen kijken aan voor onze app? In dit blog vertelt Sven Lens, Product Owner van Waterkaarten, u hier graag wat meer over.

Een route plannen

In de Waterkaarten app zitten meer dan 10.000 bruggen en 3.000 sluizen verwerkt. Dat is veel, en daar komt nog bij: bijna allemaal hebben ze verschillende doorvaarthoogtes- en dieptes, en allemaal hebben ze hun eigen unieke brughoogte boven NAP. Waar de ene brug (of sluis) over of in een getijdenrivier ligt, ligt de andere brug over een geschut kanaal, en ga zo maar door. Dat lijkt misschien niet zo heel belangrijk, maar het zorgt zo nu en dan voor de nodige uitdagingen bij het doorontwikkelen van onze automatische routeplanner.

Alles is anders

Op het water is alles anders dan op de weg. Op het vasteland houden we rechts aan, en passen we met onze auto’s en vrachtwagens onder bijna alle bruggen, viaducten en tunnels. En in het geval dat dat niet zo is, wordt duidelijk aangegeven hoe we eromheen kunnen rijden om toch op onze bestemming te komen. Bovendien, een weg ligt niet opeens hoger of lager gedurende de dag. Het zou wat zijn als je in de auto stapt om naar je werk te gaan, en je opeens niet meer onder het viaduct door kan, omdat de doorrijhoogte minder is geworden…

Vele variabelen

Op dit moment zijn we grote stappen aan het maken met onze automatische routeplanner. U kunt nu natuurlijk al de handmatige routeplanner gebruiken. Ik doe dat zelf altijd, want ik wil toch even elke brug en sluis checken, met mijn 8 meter hoge mast op mijn garnalenkotter. Voor een automatische routeplanner hebben we dan te maken met verschillende variabelen:

Brugafmetingen
Sluisafmetingen
(Actuele) Waterhoogte
Waterdiepte
Getijden (eb en vloed)
Wind

De brug- en sluisafmetingen spreken voor zich. Als de boot niet past, dan wordt het lastig doorvaren. De waterhoogte en daarmee ook de waterdiepte is behoorlijk lastig. Op het moment van schrijven lig ik met mijn boot in de prachtige Erfgoedhaven van Rotterdam. Ik lig daar in een zijtak van de Maas, die qua waterhoogte twee keer per dag bijna 2 meter stijgt en daalt. Ik kan vanaf mijn ligplaats de Oostbrug zien liggen en zie de doorvaarthoogte daar elke dag behoorlijk groter of kleiner worden.

Zo kan het dus makkelijk zijn dat je rond het middaguur nog lachend met je boot onder die Oostbrug door kunt varen, maar dat het rond etenstijd niet meer te doen is. En dat is ingewikkeld voor een automatische routeplanner. Want wat “zeg” je tegen die planner? Hou je de grootste doorvaarthoogte aan, of de minste?

Vaststaand feit

Wat een vaststaand feit is, is dat het brugdek niet van hoogte verandert (tenzij de brug opengaat natuurlijk). Brughoogtes in onze app worden nu, waar mogelijk, aangegeven t.o.v. NAP (Normaal Amsterdams Peil). In de nabije toekomst gaan we proberen alle brughoogtes t.o.v. een zo duidelijk mogelijk referentievlak weer te geven, zoals bijvoorbeeld t.o.v. NAP of KP. Daarnaast hebben we waterhoogtes in de app geïmplementeerd, die zijn t.o.v NAP aangegeven. Klikt u op zo’n groen waterhoogte icoontje, dan ziet u straks tevens een grafiek met daarin de waterhoogte op dat moment, twee dagen terug en de voorspelde waterhoogte twee dagen vooruit.

Op die manier kunt u straks bij bruggen die in de buurt van zo’n waterhoogte peilpunt liggen zelf berekenen wat de doorvaarthoogte ongeveer zal zijn. Een voorbeeld:

Brughoogte Oostbrug, t.o.v. NAP = 3 m
Actuele waterhoogte (het is nu 08:45 uur, meetpunt zit 100 meter verderop, bij de Boerengatbrug) t.o.v. NAP = +119 cm

300 – 119 = 181 cm doorvaarthoogte (of 18 dm, of 1.81 m).

Ik zie echter ook dat het water om 15:30 uur tot -31 t.o.v. NAP zal zijn gedaald. Dan staat het water dus 119 + 31 = 1.50 m lager en is de doorvaarthoogte dus 3.31 m geworden.

Voor mij, met mijn vaste mast van 8 meter hoog, moet de brug sowieso open. Maar ligt u met uw boot met een kruiphoogte van 3 meter in de haven en zou u er rond de spits, wanneer de brug niet wordt bediend, uit willen, dan is dat dus rond 15:30 uur mogelijk.

Sneller varen

Ik heb mijn vaste ligplaats in Zaltbommel, aan de Waal, en voer twee weken geleden naar Rotterdam. Dat is stroomafwaarts en behoorlijk ook, want de Waal stroomt behoorlijk. Echter, voor ik vertrek kijk ik dan toch altijd even naar die grafiek bij onze waterhoogtes in de app, om te zien wat de waterhoogte doet op de plaats van bestemming.

Als ik richting Rotterdam vaar met stijgend water (vloed) dan stroomt de Waal (en bij Rotterdam dus de Maas) wel richting de zee, maar hij krijgt ook weerstand van het water wat landinwaarts de rivieren in komt. Als ik vertrek met een dalende waterhoogte wordt het water als het ware de zee ingetrokken. Tel dat op bij de toch al behoorlijke stroming en je vaart dus sneller naar je bestemming. Met stijgende waterhoogte duurde het ruim 5 uur om vanaf Zaltbommel in Rotterdam te komen, met dalende waterhoogte kostte het me 4 uur tijd.

Geen regen of sneeuw in Duitsland en Oostenrijk

U weet dat als het lange tijd niet regent of sneeuwt in Duitsland en Oostenrijk, het waterpeil in onze rivieren steeds lager komt te staan. Ook dat heeft consequenties voor de route die u op de rivieren vaart. De vaargeul wordt smaller, de waterhoogte zakt en daarmee wordt de waterdiepte dus ook minder.

Niet zo heel veel aan de hand met een kruiser met 60 cm diepgang, maar vaart u met een zeilboot met een diepgang van 1.60 m en moet u vanuit Zwolle even over de IJssel om bij Kampen het Ketelmeer op te gaan, dan kan het aan de kanten best wel eens spannend worden als u even moet uitwijken voor een binnenvaartschip dat u tegenkomt.

Waar varen onze gebruikers?

De routes die onze gebruikers met de app varen, dienen mede als basis voor de routes die worden berekend door onze automatische routeplanner. Echter, onlangs kwamen we er achter dat de GPS-dekking soms enige tijd te wensen overliet en de route voor een deel over land werd opgeslagen, waardoor onze routeplanner onjuiste routes begon te berekenen. Inmiddels kunnen wij die GPS-fouten achteraf oplossen en zou dat probleem opgelost moeten zijn.

Controleer zelf!

Al met al spelen er behoorlijk wat factoren mee bij het realiseren van een automatische routeplanner. En ook de komende tijd werken wij hard door aan het verder verbeteren van de routeplanner in onze app. Toch adviseer ik u om altijd uw automatisch geplande route te checken op juistheid. Kijk of u onder de bruggen op de route door kunt, of ze eventueel open kunnen, check de bedieningstijden, etcetera. Op het water spelen altijd meer dingen dan op het vasteland. Daarom geven wij in onze app zoveel mogelijk informatie zodat u veilig en voorbereid het water op kunt. Ondertussen ontwikkelen wij stevig door.

Auteur: Sven Lens, vanaf de Harlingen-48 in de Erfgoedhavens in Rotterdam